W październiku 2021 roku na stronie „Mapa drzew” opublikowano szeroko cytowaną informację [1] o zidentyfikowaniu nowego najwyższego drzewa w Polsce – znajdującej się w Górach Bardzkich daglezji zielonej – co zostało potwierdzone bezpośrednim pomiarem. Okaz ten trafił też na czoło listy najwyższych drzew [2] prowadzonej na stronie Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych. Wpis w tej bazie [3] generalnie powiela zawartość artykułu z „Mapy drzew” – chodzi o drzewo z gatunku daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco) [4], o wysokości 59,40 m, obwodzie pnia w pierśnicy 349 cm (co daje średnicę 111 cm), rozpiętości korony 12 m, wieku szacowanym na ok. 130 lat (czyli mowa o ostatniej dekadzie XIX w.) – ale wymienia też (nieoficjalną?) nazwę drzewa: „Helena”. Jest to kandydat do objęcia ochroną jako pomnik przyrody.

W sobotę 15.01.2022, przy okazji wyjazdu na otrzęsiny vel blachowanie nowych członków SKPS, postanowiliśmy odnaleźć to drzewo w terenie. Wpis w bazie sugeruje, że po założeniu konta na RDPD będą dostępnie współrzędne GPS, ale uznaliśmy, że wystarczą nam informacje i zdjęcia zawarte w artykule z „Mapy drzew”. Co prawda artykuł nie precyzuje lokalizacji drzewa na załączonym fragmencie mapy drzewostanu, ale na zdjęciach widać, że rośnie ono tuż przy wyasfaltowanej drodze, co w połączeniu z informacją o tym, że nasada pnia znajduje się na wysokości 343,5 m n.p.m. pozwala – po zajrzeniu do openstreetmap.org, mapy.cz bądź któregoś z geoportali (Google Maps nie nadaje się do takich ćwiczeń) – umiejscowić je w dolinie bezimiennego prawego dopływu Nysy Kłodzkiej, przy tzw. Drodze Krakowskiej, nieco za Kamieniem Brygidy, czyli pomnikowym głazem narzutowym – ok. 2 km spaceru od stacji kolejowej w Bardzie.

Ruszamy spod stacji, mijamy wlot tunelu kolejowego i kierujemy się asfaltową drogą w dolinę mając potok po prawej stronie. Faktycznie, po minięciu rzeczonego głazu, którego nie sposób przeoczyć ze względu na tablicę informacyjną, za łukiem drogi po lewej stronie wyłania się grupa rosnących na dość stromym stoku wysokich drzew iglastych o grubej i silnie spękanej korze koloru ciemnobrązowego. Na pierwszy rzut oka trudno powiedzieć, które z nich jest najwyższe – ale kilka kroków dalej widać pozostawioną podpowiedź – jeden z pni obwiązany jest biało-czerwoną taśmą.

Dla pewności porównujemy to, co widać w terenie, ze zdjęciami z artykułu, sprawdzamy nawet wzór kory – nie ma wątpliwości, to ona, Helena. Jej wysokość robi wrażenie dopiero w zestawieniu z człowiekiem stojącym u podstawy pnia, choć trudno ją objąć w całości na zdjęciu robionym telefonem komórkowym (pomaga tryb panoramiczny).

Moglibyśmy podać dokładne współrzędne tego miejsca, ale jesteśmy przekonani, że zlokalizowanie go na podstawie dostępnych tu informacji nie sprawi trudności. Na wypadek, gdyby taśma zniknęła z pnia (albo ktoś przełożył ją na inne drzewo), podpowiemy, że – patrząc w górę doliny – tuż za tym właściwym pod drogą przebity jest niewielki przepust. Jest to nie więcej niż 250 m od Kamienia Brygidy.

Jako suplement możemy dodać, że choć daglezja „Helena” jest najwyższym zmierzonym drzewem w Polsce, to nie jest najwyższym drzewem w Sudetach – niezawodny Mrozen wyszukał informacje o 64-metrowej daglezji rosnącej na Podgórzu Karkonoskim (Krkonošské podhůří) w Czechach – zob. artykuły na „iROZHLAS” [5] albo „Kudy z nudy” [6].

Marek Kuchciak, Tomek Deroń

PS. W czerwcu 2020 r. przeszła tędy wycieczka kursu przewodnickiego SKPS – prowadzący ją Wielki Krajoznawca ciekawie opowiadał o Kamieniu Brygidy nie będąc świadomym, że kilka minut wcześniej minął nieznaną jeszcze wówczas atrakcję podobnego kalibru…

[1] Rekord wysokości pobity – najwyższe zmierzone drzewo w Polsce rośnie w Sudetach (Mapa drzew), https://mapadrzew.com/news_public/news_02.html
[2] Lista drzew – wg wysokości (Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych), https://www.rpdp.hostingasp.pl/Trees/UI/TreesList.aspx?mode=H&load=1&startFrom=1&cID=1&MY=1&OTH=1&NMC=&ATC=&ALV=1&NALV=0&INEU=1&OOEU=1&NAT=3&ST=1&MTO130=1&MTU130=1&UT=1&RLB=1&NRLB=0&STD=1&NSTD=1
[3] Daglezja Helena (Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych), https://www.rpdp.hostingasp.pl/Trees/UI/TreeFormRO.aspx?tID=5514
[4] Daglezja zielona (Wikipedia), https://pl.wikipedia.org/wiki/Daglezja_zielona
[5] Nejvyšší strom v Česku roste na Jablonecku. Douglaska tisolistá měří přes 64 metrů (iROZHLAS), https://www.irozhlas.cz/veda-technologie_priroda/nejvyssi-strom-v-cesku-roste-na-jablonecku-douglaska-tisolista-meri-pres-64-metru_201410230836_kpracharova
[6] Douglaska tisolistá u Vlastiboře – nejvyšší strom České republiky (Kudy z nudy), https://www.kudyznudy.cz/aktivity/douglaska-tisolista-u-vlastibore-nejvyssi-strom-ce